چکیده:
هدف اصلی جستار حاضر، نشان دادن اهداف پیام پاسخگویی است؛
پیامی که رهبر معظم انقلاب در ابتدای سال 1383 ایراد فرمودند.
نویسنده بر آن است که حجم وسیعی از نوشتارها و گفتارها که در پی
پیام پاسخگویی، و با هدف تبیین و ارائهی ساز و کار عملی عرضه شده
است، به دلایل متعدد، آن چنان که باید، حق مطلب را ادا نکردهاند.
نویسنده، با نگاهی رفتار شناسانه، طیفهای متنوع فکری را که به
تبیین و تفسیر پیام رهبری پرداختهاند، و به نوعی دچار آسیبها و آفاتی
در نحوهی مواجهه با پیام هستند، به چهار گروه عمده تقسیم میکند:
1 ) طیف همان گو؛
2 ) طیف تحویلینگر؛
3 ) طیف جزئی نگر؛
4 ) طیف وهم گرا.
در ادامه، پس از بررسی آسیبهای هر یک از چهار گروه مذکور، به
بررسی ماهیت پیام پاسخگویی میپردازد.
نویسنده، بر آن است که صور مختلفی که میتوان در ماهیتشناسی
پاسخگویی، با توجه به محتوای پیام رهبری، فرض نمود، عبارتند از:
1 ) ماهیت اخلاقی پاسخگویی؛
2 ) ماهیت مدیریتی پاسخگویی؛
3 ) ماهیت حقوقی پاسخگویی.
بخش پایانی مقاله به ارزیابی سه برداشت اخلاقی، حقوقی و
مدیریتی پرداخته و ضمن تصریح به اهمیت وجوه اخلاقی و مدیریتی
پاسخگویی و تذکر به رابطهی بین دو وجه مذکور، با توجه به مقتضیات
و شرایطی که رهبر معظم انقلاب پیام پاسخگویی را ارائه نمودند، وجه
حقوقی را اصلی و سایر وجوه را فرعی معرفی میکند.
خلاصه ماشینی:
"2 ) طیفهای تحویلی نگر از میان طیفهای مختلفی که در پی پیام رهبری سعی در تبیین و تحلیل و ارائهی ساز و کار عملی مینمایند، کم نیستند آنهایی که گمان میکنند طریق ادا کردن حق مطلب نسبت به پیام، این است که تمام مسائل و مشکلات را به محتوای همان پیام خاص فروبکاهند.
بنابر این به نظر میرسد اخلاقی صرف دانستن ماهیت پاسخگویی باعث شود، اولا، مسأله فاقد جنبههای عینی چندان چشمگیری باشد و، ثانیا، ارائهی ساز و کار عملی برای آن به علت غلبهی جنبهی سابجکتیو میسر نباشد.
اما، به هر تقدیر، در این نگاهها پاسخگو بودن هنری برای فرد مدیر تلقی میشود، یعنی این نگاه هم به شخص برمیگردد و الزامی که میتواند پشتوانهی تحقق پاسخگویی با این تعبیر باشد باز هم درونی خواهد بود و ارائهی ساز و کار عملی برای آن دچار همان مشکلاتی است که برداشت اخلاقی صرف از مقولهی پاسخگویی است.
بعد از این که دورهی تصدی مدیری از مدیران عالی کشور تمام شد، اگر نوبت به ارزیابی نرسد، آنگاه فرق مدیر خادم و خائن یا مدیری که بیشتر خدمت کرده با مدیری که کمتر خدمت کرده است چه خواهد بود؟ پس در نگاهی جامع به پیام رهبری در خصوص پاسخگویی، اولا حوزهی پیام قوای مقننه، مجریه و قضائیه، هر سه را شامل میشود، نه یک قوهی خاص را، و ثانیا پیام اصالتا ماهیتی حقوقی دارد و در حوزهی حق مردم بر کارگزارانشان معنی پیدا میکند."