چکیده:
«حقوق نفت و گاز» رشتة جدید میانرشتهای در علم حقوق است که در سالهای اخیر برای اولین بار در بین کشورهای نفتخیز خاورمیانه در دانشگاه تهران معرفی و تأسیس شد. این رشته از یک سو متأثر از حوزههای گوناگون علم حقوق از جمله «حقوق خصوصی» و «حقوق بینالملل سرمایهگذاری» در تحلیل رابطۀ فیمابین شرکت ملی نفت با «شرکت بینالمللی نفتی است و از سوی دیگر متأثر از حقوق عمومی در مقام تحلیل رابطۀ فیمابین شرکت بینالمللی نفتی با دولت یا کشور میزبان است. با توجه به ماهیت و خصلتِ بینالمللی حقوق نفت و گاز، ادبیات این رشته میتواند زودتر از سایر رشتههای محض حقوقی جنبة کاربردی پیدا کند. به سبب ماهیت بینرشتهای بودن حقوق نفت و گاز، ابزارهای تحقیق در این رشته متنوع است. در این مقاله به چهار روش حقیقی «انتزاعی»، «تمثیلی»، «رویهای» و «استقرایی» پرداخته و ضمن تعریف روشهای مزبور، مزایای هریک بررسی میشود.
خلاصه ماشینی:
این رشته از یـک سو متأثر از حوزه های گوناگون علـم حقـوق از جملـه «حقـوق خـصوصی » و «حقـوق بـین الملـل سرمایه گذاری » در تحلیل رابطة فی مابین شرکت ملی نفت با «شرکت بـین المللـی نفتـی اسـت و از سوی دیگر متأثر از حقوق عمومی در مقام تحلیل رابطة فی مابین شرکت بین المللی نفتی بـا دولـت یا کشور میزبان است .
در مثالی دیگـر الزامـات بهداشتی ، ایمنی ، امنیتی و زیست محیطی (HSSE)٣ از طریق ارائـة طـرح ارزیـابی آسـیب هـای HSSE٤، به مثابة الزام حقوقی لازم الرعایه از طرف شرکت نفتی بـین المللـی طـرف قـرارداد بـا دولت میزبان یا شرکت ملی نفت ، که ریشه در قانون یا قرارداد فی مـابین دارد، حـسب ایـن کـه صرفا جنبة سلبی داشته باشد به طوری که شرکت را از انجام برخی روش های مضر به بهداشت ، ایمنی ، امنیتی و محیط زیست باز دارد یا علاوه بر جنبة مذکور با تأسیس اصل ایجـابی شـرکت را به جبران و احیای این موارد به ویژه محیط زیست متأثر از اجرای پروژه ملزم کند، بـر ابعـاد فنی ، اقتصادی ، مالی ، بازرگانی ، قراردادی ، محیطی و حقوقی پروژه تأثیر مستقیم دارد.
نظـر بـه ایـن کـه شـرکت هـای بین المللی و ملی نفتی متعهد موظف اند میادین نفتی را بر اساس اصل صیانت از مخزن توسعه ، تولید و بهره برداری کنند و اصول و استانداردهای صیانت مخزن در ضمن اهمیت خاص آن در قراردادهای بالادستی ، ابعاد ناشناختة فنی و اقتصادی دارد و برداشت های شرکت های نفتـی در مدیریت مهندس مخازن در این خصوص ممکن اسـت متفـاوت باشـند.