چکیده:
خدای تعالی برای حل تمام مشکلات زندگی در قرآن کریم راهنماییهایی را معمول کردهاست. از آن جمله ویژگیهای یک شهر اسلامی را به لحاظ معماری و شهرسازی نمایاندهاست. در این مقاله سعی شدهاست، این ویژگیها از آیات قرآن استخراج و معرفیشود. عناوینی که در آن مورد بحث قرار گرفتهاست، عبارت است از: اصول و ارزشها، صفات فعل الهی، طبیعت و عناصر طبیعی، تنظیم روابط اجتماعی، صفات محیط مصنوع، عناصر شهری و معماری.
خلاصه ماشینی:
"تذکر مهم دیگر اینکه این مقاله به هیچ وجه در پی ارائه ضوابط اجرایی و بیان جزئیات اجرا و ساخت شهر و عمارت نیست، که این کار به مطالعاتی وسیع و همه جانبه نیاز دارد که بایستی شرایط زمانی و مکانی و فنون در دسترس و توجه به جمله علوم مرتبط با محیط نیز در تصمیمگیری نهایی لحاظ شوند؛ بلکه نظر اصلی این است که فتح بابی بشود در اثبات اینکه میتوان از کلام الهی و به تبع آن از سنت معصومین(ع) و تعالیم اسلامی در جهت تدوین مبانی نظری معماری و شهرسازی اسلامی بهره گرفت.
از جمله عبادت خداوند [بقره/ 21]، ذکر و یادآوری [بقره 63]، برپایی قصاص [بقره/ 179]، روزه داری [بقره 183 [و تبعیت از صراط مستقیم الهی [انعام 153]، از اعمالی هستند که انجام آنها در جهت ملبس شدن انسان به لباس تقوی میباشد[7]، بنابراین میتوان گفت که شهر اسلامی بایستی بتواند زمینه رشد تقوای الهی را در انسانها فراهم نموده و از هر آنچه که امکان بروز گناه و خدشه به تقوای الهی را سبب شود جلوگیری به عمل آورد تا شهر بتواند محل نزول برکات الهی باشد، که در کتاب الهی آمده است: «و لو ان اهل القری امنوا و اتقوا لفتحنا علیهمبرکات من السماء و الارض و لکن کذبوا فاخذناهم بما کانوا یکسبون[اعراف/ 96]: (چنانچه مردم شهر و دیار همه ایمان آورده و پرهیزکار میشدند، ما درهای برکات آسمان و زمین را بر روی آنها میگشودیم و لیکن چون «آیات و پیغمبران ما را» تکذیب کردند ما هم آنان را به کیفر کردار زشت رساندیم)."